Mihralibey Kimdir ?

Unutulmayan Kahraman Mihralibey´in Hayatı ...

MİHRALİ BEY´İN HAYATI

Tiflis´e bağlı Borçalı kazasının Dervaz köyünde doğdu. Dedesi Memili, babasının adı Abdullah´tır. Babasının ölümü ile bölgedeki Türk ve Müslümanlara gözdağı vermek için Ruslar Abdullah´ın naaşını Rus Mezarlığına gömdürürler, mezarlığınada bir karakol kurarlar.

Daha 16-17 yaşlarında olan Mihrali bu onur kırıcı durumu hazmedemez. Bir gece karakolu basıp nöbetçileri öldürür ve Babasını buradan çıkararak müslüman mezarlığına defneder. Sabah olunca herşey anlaşılır ve Mihrali kaçak duruma düşer.

1877-1878 Osmanlı-Rus savaşının başlamasına kadar bir çok maceralar ve sıkıntılı günler geçirir. Bu savaş nedeniyle Çarlık genel af çıkarmıştır. Her ne sebeple olursa olsun kaçak durumda olanlar Rus Ordu saflarına katılması halinde af olunacaktır. Bunu fırsat bilen Mihrali bundan yararlanır ve BORÇALI´ya gelir. Onun mertliği ve yiğitliğini bilen yüzlerce hemşehrisi Pür-Silah başına toplanmıştır.

Mihrali Bey Kars Kale Komutanı Hüseyin hami Paşaya haber göndererek Osmanlı ordusuna gelip katılacağını bildirir. Gerekli muhabere sağlandıktan sonra Mihrali bey atlıları ile Çıldır hududundan Osmanlı topraklarına girer. Gelişini başta Aşık Şenlik olmak üzere Çıldır ve yöre halkı büyük bir sevinç ve coşkuyla karşılar ve halk arasında "93 Koçaklaması" olarak bilinen destanı, şiiri Aşık Şenlik yüksek bir kayanın üzerine çıkarark İrtiçalen okur. Bu şiirin asıl adı "Mihrali Bey Atlıları Türküsü"´dür. Dilden dile söylenerek işgal yıllarının tesellisi ve o kırk yıllık kara günlerin "İstiklal Marşı" olmuştur.

    MİHRALİ BEY NELER YAPMIŞTIR?

1. Türk topraklarına girdikten sonra KARS´a gelirken Rusların erzak kollarını vurmuş, düşmandan aldığı İaşe ve Lojistik kaynakları da getirerek Gazi Ahmet Muhtar Paşa´ya teslim etmiştir.
2. Başgedikler (Kızıltepe) Muharebelerinde Şeyh Şamilin oğlu General Gazi Muhammet, Gamemdanlı Mehmet ve Mihrali Beyin üç koldan yarma ve taarruzlarıyla Ruslar büyük yenilgiye uğramışlardır. (Mihrali Bey bu muharebelerde Binbaşı, kardeşi Ali Bey Mülazim rütbesindedir.)
3. Yahniler Meydan Muharebesinde düşmana büyük kayıplar verdirilmiş ve Rusların Taaruz gücü kırılmıştır.
4. Sürekli muharebelerle ordumuzun süvarisinin at ihtiyacı önemli ölçüde artmış, özellikle Muharebe kabiliyeti olan atlara ihtiyaç vardır. Mihrali Bey yanına en seçme adamlarını alarak Tiflis yakınlarında bulunan Rusların savaş için eğitmiş at harasını basıp getirecektir. Olağanüstü gayretle bunu başarır bir yılkı atı sürüp getirri.
5. Gazi Ahmet Muhtar Paşanın düzenli geri çekilme harekatına uygun olarak, Yahnilerden başlayarak Dağ silsilelerini takip ederek ve yer yer yan saldırıları püskürterek düzenli çekilmeyi en az zararlı bir şekilde başarır. Deve Boynu Muharebelerinden yararlanır, Gazi Ahmet Muhtar Paşanın İstanbul´a çağrılması ile Mihrali Bey´de Sivas´a kadar gelmiş, şimdi merkeze bağlı Konak (Acıyurt) köyüne ve çevre köylere iskanla yerleştirilmiştir.
6. Sivas´ta kurulan kırk (40) hamidiye alayının komutanıdır. Orta Anadolu´da ve Doğu´da bir çok eşkiya ve isyanları bastırmakta büyük hizmetleri olmuştur.
7. Kuzey Irak´ta meydana gelen Arap kabile isyanlarının bastırılması için Kürk İsmail Hakkı Paşa (Hatun oğlu)´nun isteği ile Mihrali Bey bu isyanın üzerine Kırk (40´ıncı) Hamidiye Alayı ile giderek, önce kabile reisine haber gönderip, isyandan vaz geçmesi halinde kendisini affettireceğine dair söz vermiş, işin cviddiyetini anlayan kabile reisi isyandan vaz geçtiği gibi daha sonra devlet hizmetinde dahi bulunmuştur.
8. Bitip tükenmek bilmeyen Yemen isyanları yine başlamış, bilhassa bölge adı ile bilinen Asır isyanlarının bastıtılması için Alayı ile birlikte Adana-Kadirli (Eski adı Kars´lı)´ya gelmiş ve burada bulunan kendisini Kafkas cephesinden tanıyan Adanalı-Kadirli halkı ve Muhaceretle buraya göçen kars ve kafkasyalılarca büyük bir törenle karşılanmıştır. Gitmemesi için yapılan ısrarlara ve ilerlemiş yaşına rağmen Yemen´e hareket etmiş, isyanların bastırılması sırasında burada şehit edilmiştir. (Yemen savaşlarında Mihrali Bey Albay, kardeşi Ali Bey Yüzbaşıdır.)
9. Yemen birliklerimiz Asır gemisi ile geri dönmüşler, kasıtlı olarak çıkarılan bir isyanla Ali Bey vapurda şehit edilmiştir 

Bugün Radyo ve Televizyon Repartuarlarında sık sık okunan "Mihrali Bey uzun havası" anonim türküsü Mihrali Bey!in şehadetinden sonra ağıt olarak söylene gelmiştir. Daha bir çok şair ve aşıklarımız Mihrali Bey adına ağıtlar, şiir ve destanlar koşmuşlardır. (Prf. Dr. Ensar ASLAN derlemesi) Bütün bunların tamamı Halk edebiyatına mal olmuştur. (Doç. Dr. Doğan KAYA - Cumhuriyet Üniversitesi / Halk Edebiyatı)